Girişimci başarı öyküleri her zaman ilgiyle okunur. Facebook kurucusu Mark Zuckerberg’in üniversite eğitimini yarıda bırakıp girişimci olması, çılgın işadamı Elon Musk’ın ofiste gece gündüz çalışıp PayPal’ı kurması veya Steve Jobs’ın Apple’daki CEO’luk görevinden alınması ilk akla gelen örneklerden. Sonuç olarak bu uzun ve zor bir yoldan giden bu girişimciler, şu anda dünyanın milyar dolarlık piyasa değerine sahip olan şirketleri kurdular. İnanılmaz başarı hikâyeleri yazdılar.
Ancak bir de madalyonun öteki yüzü var. Yani başarısız olan girişimler. Hatta başarısız olan girişimler kat kat daha fazla. Yapılan araştırmalara göre girişimlerin %90’ı başarısız oluyor. Dünyada ve Türkiye’de durum aynı. “Başarılı oldu” denilen, yüz milyonlarca değere ulaşan girişimler bile ansızın kepenk indiriyor. Özellikle son dönemlerde Türkiye’deki önemli girişimlerin kapandığını görmek mümkün. Türkiye’ye özel alışveriş konseptini getiren Markafoni, Borusan Lojistik’in girişimi Bukoli, Yemeksepeti’nin rezervasyon uygulaması Papyon akla gelen ilk örneklerden.
Peki, bu girişimler neden kapanıyor? Bu konuda yapılan birçok araştırma bulunuyor. Hürriyet’ten Ahmet Can, yapılan söz konusu araştırmaları araştırarak, girişimlerin başarısız olmasında en çok rol oynayan maddeleri çıkardı.
1. Ürün-Pazar Yyumsuzluğu: Startupların başarısız olmasının en büyük sebeplerinin başında ürün-pazar ilişkisinin yanlış kurgulanması geliyor. Hatta yapılan araştırmalara göre girişimlerin %42’si doğru pazar bulunmadığından dolayı başarısız oluyor. Girişimlerin ürünleri çok başarılı olabilir. Belki de önemli bir problemi çok iyi bir şekilde çözebilir. Ancak bu ürün için uygun bir pazar ortamı yoksa, girişimin önü çok açık olmayabilir. Bu yüzden de şirketin büyümesi için gerekli olan dinamikler yaratılamayabilir.
2. Maddi Kaynak Sıkıntısı: Türkiye’deki girişimcilik ekosisteminde en çok görülen başarısızlık sebeplerinin başında geliyor. Girişimlerin, fikirden prototipe geçiş aşamasından ihtiyaç duydukları maddi desteği bulamamasından kaynaklanıyor. Yapılan araştırmalara göre başarısız olan girişimlerin %29’u bu yüzden kapanıyor. Son dönemlerde Türkiye’de erken aşama sermayeler için kurulan platformların sayısı artsa da henüz istenilen boyutlarda değil.
3. Doğru Takımın Kurulmaması: Başarılı girişimlerin en önemli özelliklerinin başında doğru ekip var. Özellikle yatırımcıların da dikkat ettiği noktaların başında geliyor. Yatırımcılar, iş sektöründe en azından başlangıç seviyesine uygun miktarda tecrübe sahibi kişileri, başka bir deyişle, yeni başlanılan bir işi yürütebilecek tecrübedeki kişileri ararlar. Bu tecrübeye sahip olmayan takım arkadaşlarıyla kurulan girişimler ise kısa sürede başarısız oluyor.
4. Şirketin Çok Hızlı Büyümesi: Hızlı büyümeyi herkes ister. Girişimin kurucuları, yatırımcılar, iş ortakları… Ama hızlı büyümek her zaman iyi sonuçlar doğurmaz. Özellikle nakit akışı, ürün tedariki ve satış sonrası hizmetler gibi kritik konularda kontrolün kaybedilmesi, girişimin sonunu hazırlayan en önemli problemlerin başında geliyor. Bu yüzden girişimlerin kontrollü büyümesi için daha planlı ilerlemesi şart.
5. Rekabetin Dışında Kalınması: Girişimcilik dünyasının en önemli özelliği eski köye yeni adet getiren ‘disruptive’ olması. Geliştirilen yeni iş modelleri hızlı bir şekilde daha öncekileri hızla bitirebiliyor. Bu girişimlerin rekabet dışına itilmesini ve pazardan aldığı payı kaybetmesini sağlıyor. Başka bir deyişle girişimlerin sonu hazırlanmış oluyor. Bu yüzden girişimlerin pazardaki rekabetin önünde koşabilmesi ve geliştirdikleri çözümlerle rakiplerine fark atması gerekiyor.
Kapanan Girişimlerin Kayıt Defteri
Startup Graveyard adındaki web sitesi, kapanan girişimler neden kapandıklarını ve nerelerde hata yaptıklarını kayıt altına alıyor. ABD’deki Polytechnic Üniversitesi lisans derecesi bitirme projesi olarak geliştirdiği Startup Graveyard, kitle kaynaklı çalışıyor. Yani girişimciler ya da bir kapanan bir girişime tanıklık edenler, iç gözlemlerini yazarak doğrudan Graveyard’a iletiyor. Bugün yaklaşık 30 girişimi listeleyen Startup Graveyard kısa sürede büyüyebilir. Aynı zamandan yeni iş fikirleri için ilham almak isteyen girişimciler için de kullanışlı bir adres olduğu ifade edilebilir.
Son 1 Yılda Kapanan 7 Girişim
Bukoli: Borusan Lojistik tarafından yaklaşık 3 yıl önce hayata geçirilen Bukoli, geçtiğimiz hafta itibariyle kapandı. İnternet alışverişlerine özel geliştirilen Bukoli’den yapılan açıklamada, “Bukoli’yi tüm taraflar için en fazla değer yaratacak şekilde sürdürmemiz mevcut pazar koşullarında maalesef mümkün olmadı” denildi.
Butikbebe.com: 2012’de Netset Group bünyesinde kurulan girişim, hızla büyüyerek günlük ortalama 400 ürün kargolamaya ve 7.5 milyon TL ciro yapmayı başardı. Ancak şirket, 2016’da küçülmeye başladı ve operasyonlarını durdurdu.
İncir.com: Hızlı büyümesi ve ulaştığı 57 milyon Dolar değerlemeyle 2015’in en parlak girişimlerinden biri olarak görülen İncir.com, geçtiğimiz yıl son çeyrekte kapandı.
Markafoni: Türkiye’ye özel alışveriş modelini getiren e-ticaret sitesi Markafoni, 9 yıl önce kuruldu. Şirket 2014’te Afrikalı Naspers tarafından satın alındı. Markafoni, daha fazla ürün çeşidi isteyen kitlenin talebine cevap veremedi ve haziran ayında kapandı.
Mybilet.com: Online bilet satın alma hizmeti Mybilet, geçtiğimiz yıl sessiz sedasız kepenklerini kapatan girişimler arasında yer aldı. Nakit akışı sorunu yaşadığı belirtilen Mybilet, müşterilerini zaman içinde kaybederek geçtiğimiz yaz operasyonlarını durdurdu.
Papyon: Yemeksepeti tarafından hayata geçirilen ve online restoran rezervasyonunda akla gelen uygulama olmayı hedefleyen Papyon.com, geçen ocak ayında kapandı. Şirketten yapılan açıklamada, girişimin 30 bini aşkın rezervasyona aracılık ettiği ifade edildi.

Kaynak: Hürriyet