Yazının ileriki bölümlerinde sıkça ve detaylıca değineceğim ancak konuya yabancı olanlar için birkaç teorik bilgi: Bilinen sözlük tanımı ile insan sermayesi “bir kişi ya da topluluğun sahip olduğu yetenek, bilgi ve tecrübenin bir kurum ya da ülke için değerini” ifade eder. İnsan Sermayesi Yönetimi (Human Capital Management, HCM) ise kurum için değer yaratacak insanların bulunması, yönetilmesi, geliştirilmesi gibi aktivitelerle kurumların insan sermayesini arttırmayı hedefleyen pratikler bütünüdür.
İnsan Sermayesinin Değeri
Dünyadaki en büyük organizasyonel danışmanlık kuruluşlarından biri olan Korn Ferry’nin 800’den fazla global iş sahipleri ile gerçekleştirdiği “3 trilyon Dolarlık fark” araştırmasının özet sonucuna göre İnsan Sermayesi’nin fiziksel sermayeye göre iki kattan daha değerli olduğu paylaşılmıştır. İş sahiplerinin ise fiziksel formdaki sermayenin değerini olduğundan daha fazla çalışanlarının değerini ise olduğundan daha düşük algılayarak iş modellerinin bu algıya göre kurgulandığının altını çizmiştir.
Bu analize göre insan sermayesi iş verenler için en kıymetli değer üretim noktası olarak gösterilirken, yapılan her 1 birimlik yatırımın gayri safi yurtiçi hasılaya 11.39 birim geri dönüş sağladığı tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda ise insanın önemli bir finansal değeri temsil etmesinin yanında yatırım yapılan insanların deneyim ve bilgilerini geliştirerek en karmaşık fiziksel makinelerin erişemeyeceği yöntemlerle katma değer sağlayabildikleri paylaşılmıştır.
İnsan Sermayesi Yönetiminin 5 Temel Bileşeni
Başarılı HCM stratejileri geliştirmek için ilk olarak kurumun çalışanlarının, yeteneklerinin, deneyimlerinin, bilgilerinin, kavramlarının ve inovatif fikirlerinin değerli olduğunu kabul etmesi gerekir. Bir kurumun çalışanlarından en yüksek değeri ve performansı beklemesi için öncelikle çalışanlarını çok iyi tanıması gereklidir. Başarılı bir HCM planı iş için en uygun yeteneklerin bulunması, çalışanlar için kariyer planlarının geliştirilmesi, çalışanlara yol gösterilmesi ve koçluk yapılması, ellerindeki ile en iyisini yapmaları için motive edilmesi ve performans yönetim stratejilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bunlar HCM’in 5 temel bileşenidir.
1- İnsan Sermayesi Hedeflerinde Netlik
Kurumunuzun var olan durumunun ve hedeflenen durumunun anlaşılması ve bunun net hedeflerle ifade edilmesi en önemli stratejik adımlardandır. Bu sadece çalışanların veriminin arttırılması değil aynı zamanda kuruma olan bağının da artması için ön koşuldur. HCM hedeflerine örnekler “dedike ve verimli çalışanlar” , “çalışanların yeteneklerinin sürekli geliştirilmesi” , “işe yeni başlayanlar için gerçekçi oryantasyon ve işe intibak programlarının geliştirilmesi” ve “sadece havuzdaki en iyi yeteneğin işe alınması” olarak özetlenebilir.
2- Stratejide Netlik
Bu önemli bileşen kurumun içten dışa detaylı olarak anlaşılmasını hedefler. Net ve öz bir stratejik yön belirlemeniz için üst seviye yönetiminizin, müşterilerinizin, paydaşlarınızın beklenti ve gereksinimlerini, organizasyonun vizyonunu, bütçe kısıtlarını ve çalışanlarınızın ihtiyaçlarını çok iyi anlamanız gerekir.
Bunu yapmak için çalışanlarınızın, müşterilerinizin ve diğer paydaşların ihtiyaç ve beklentilerini anlamanıza yardımcı olacak verileri toplamanız gerekir. Bu konuları anlamanız insan sermayesi ile birlikte kurum vizyonunu çizmenize yardımcı olacaktır. Etkin bir analizin önemli bir parçası olarak var olan çalışanlarınızı analiz etmenin yanı sıra iki sene içinde kendilerini ve kurumu nerede gördükleri sorusuna da cevap almanız gerekir. Bu yönde bir yaklaşım kurduğunuz kurum sistemindeki açıkları ve hataları daha net görmenize yardımcı olacaktır.
3- HCM Yazılım Çözümü
İyi yönetilmeyen bir plan ya da süreç başarılı olamaz. Gelişim ve ilerlemeyi takip edebilmek ise önemli ve kritik bir konudur. HCM Yazılım Çözümü uygulanan planın başarılı ya da başarısız olduğunun ölçülebilmesine olanak tanır. Aynı zamanda kurumların planlarındaki boşlukları analiz edip, sorunları çerçeveleyerek çözümlemelerine olanak tanır. HCM Yazılım Çözümü stratejik planların işleyip işlemediği konusunda bilgi sağlar.

4- İyi Tasarlanmış Bir Uygulama Planı
“Uygulama planı” insan sermayesi stratejinizi uygulamak için gereken adım ve görevleri içerir. Başarılı uygulama planları gereken kaynağın ve bütçenin ayrılması, insan sermayesi planlarının uygulanması için hedef zaman ya da zaman penceresi gibi bileşenleri de içermelidir. İnsan Sermayesi planının her adımında “netlik” en önemli anahtardır. Net ve öz olarak strateji ve hedefleri içeren bir uygulama planı oluşturmalısınız.
5- Hedef Odaklı Strateji ve Politikalar
Hedefleri belirledikten sonra kurumun bu hedefleri gerçekleştirmesini sağlayacak politika ve stratejiler belirlenmelidir. Kurumunuzdaki IK profesyonelleri çalışanlarının işlerinde mutlu olmaları için gereken uzun dönemli planları tasarlamalıdır. Memnun çalışanlar ellerinden gelenin en iyisini yapmaya daha yatkındırlar, bu da kurumun başarısını doğrudan etkileyen bir faktördür. Kurumlar çalışanlarını ilgi alanları, uzmanlıkları, eğitim kalifikasyonları ve yetkinlikleri doğrultusunda görevlendirmelidir. Aynı zamanda yöneticiler çalışanları ile yakından ilgilenerek beklentilerini iyi anlamalı ve kurum içinde gelişimlerini iyi takip etmelidir.
“İnsan Sermayesi Yönetimi Planlaması” kurumların çalışan verimliliğini arttırıp tanımlı hedefleri başarı ile gerçekleştirmeleri için gereken insan kaynağı politikaları, programları ve stratejilerini geliştirmesine yardım eder. İnsan Sermayesi Yönetimi planının başarı ile uygulanması IK profesyonellerinin doğru çalışanları işe almalarına, çalışanları olabilecek en etkin şekilde eğitip gerektiği zaman yeteneklerini geliştirmelerine, yönetmelerine ve mutlu olarak kurumda tutundurmalarına büyük katkı sağlar.