Türkiye İş Analistleri Raporu’na göre, 2016/2017 itibariyle 5.047’si kadın ve 4.958’i erkek olmak üzere Türkiye’de toplam 10 bin iş analisti bulunuyor. Farklı kaynaklardan veriler de göz önüne alındığında ise günümüzde bu sayı 15 binlere kadar çıkabiliyor. Araştırmaya göre iş analistleri en çok bilgi teknolojileri, bankacılık ve finans, telekomünikasyon, enerji sektörlerinde çalışıyor.
Hürriyet’ten Deniz Türsen’in haberine göre; iş analistleri genel olarak iş birimleri ile yazılımcılar arasında köprü görevi gören kişiler olarak tanımlanıyor. Bu şekilde tanımlanmalarının nedeni ise iş analistlerinin her iki tarafın da dilinden anlayabilmesi. Burada iş birimlerinden kasıt kurumsal şirketlerdeki pazarlama, dijital, satış veya operasyon ekipleri. Ancak, BA-Works Yönetici Ortağı Pınar Cinali’ye göre iş analistleri aslında bundan çok daha fazlası. Cinali, iş analistlerinin öncelikli rolünün iş birimlerinin daha verimli çalışabilmeleri için onların ihtiyaçlarını ortaya çıkarmak ve bu ihtiyaçların doğru bir şekilde tanımlanmasına yardımcı olmak olduğunu belirtiyor. Şirketlerin ihtiyaçlarının sürekli olarak değiştiğini belirten Cinali, bu noktada iş analistlerinin gereksinimleri ortaya çıkaran kişiler olduğunu aktarıyor.
FIRSATTAN İHTİYAÇ ÇIKABİLİR
Şirketlerin iş analistlerine olan ihtiyacı iki temel nedenden dolayı ortaya çıkabiliyor. Bu ya bir problemden dolayı oluyor, ya da bir fırsat doğuyor. Cinali problemli durumlara şu örneği veriyor: “Diyelim ki bir banka şubesi çalışanının karşısına bir müşteri geliyor ve bir hizmet talep ediyor. Ancak çalışan, sistemdeki performans yavaşlığı nedeniyle müşteriyi bekletmek zorunda kalıyor. Bu durum hem çalışanın motivasyonunu düşürebilir, hem de müşterinin deneyimi olumsuz olur.”
Bir fırsat nedeniyle doğan ihtiyaç ise şu örnekteki gibi olabiliyor: “Bir banka müşterilere daha kolay ulaşabilmek için bir mobil uygulama geliştirmek istiyor. Bu uygulamayı bir fırsat olarak görüyor. Bu uygulamayı geliştirecek olan ise yine bilgi teknoloji (BT) ekipleri ve bu ihtiyaç BT ekiplerine en doğru şekilde iş analistleri tarafından aktarılabiliyor.”
Pınar Cinali’ye göre öncelikle doğru ihtiyacın tespit edilmesi çok önemli. İş analistleri sordukları sorularla iş birimlerinin neden böyle bir çözüme ihtiyacı olduğunu, bunun altındaki kök nedeni anlamaya çalışıyor. Çünkü kök neden sorgulandığında belki de başka bir çözüme ihtiyaç olduğu ortaya çıkabiliyor. Çeşitli analiz yöntemleriyle doğru ihtiyaç bulunduktan sonra bu analiz dokümanlarıyla yazılımcılara gidip ihtiyacı karşılayacak ürünün gerçekleşmesi sağlanıyor. Ürünün ortaya çıkmasının ardından test uzmanları ürünün doğru çalışıp çalışmadığına bakarken iş analistleri ise ürünün ihtiyacı karşılayıp karşılamadığını doğruluyor.
BANKALARDA SAYI YÜKSEK
Artık irili-ufaklı pek çok özel şirkette ve kamu kurumlarında iş analistlerine rastlandığını aktaran Pınar Cinali’nin verdiği bilgilere göre bazı büyük bankalarda 1.500 kişilik BT ekiplerinin yaklaşık 500’ü iş analisti olabiliyor. Öyle ki Türkiye İş Analistleri Raporu’na katılan yaklaşık 400 kişiden %5’i çalıştıkları şirkette 500’den fazla iş analisti olduğunu belirtmiş. Bunun yanında, Cinali’ye göre ihtiyaç giderek artıyor.
ABD’DE MAAŞ 70-100 BİN DOLAR ARASINDA
Uluslararası İş Analizi Enstitüsü (IIBA), 2003’te Kanada’da kurulan uluslararası bir organizasyon. 30 bin civarı üyesi bulunuyor. Dernek, uluslararası sınavlar yapıyor ve sertifikasyon veriyor. Emrah Yayıcı, bu enstitünün İstanbul ayağının başkanı. Yayıcı’nın verdiği bilgilere göre IIBA tarafından yayınlanan raporda iş analistlerinin yoğun olduğu Amerika, İngiltere ve Kanada gibi bölgelerde yıllık brüt maaş aralığı 70 bin Dolar ile 100 bin Dolar arasında değişiyor. Mesleğin geleceği hakkındaki görüşlerini de paylaşan Yayıcı, “Dijital dönüşümlerin kaçınılmaz olduğu günümüzde tüm şirketlerde bu projelere yapılan yatırımlar artıyor. Dolayısıyla bu alanda yer alacak insan gücüne ihtiyaç da günden güne artış gösteriyor. İş analistleri dijital dönüşüm projelerinin vazgeçilmez rolü olduğu için günümüzde artık sadece IT departmanlarında değil, iş birimlerinde de görev alarak geleceğin parlak meslek arasındaki yerini almış durumda” diyor.
KİMLER OLABİLİR?
Daha çok matematik, endüstri mühendisliği, istatistik gibi sayısal alanlardan mezun olanlar iş analisti oluyor. Çünkü iş analistleri için analitik düşünme, problem çözme, problemleri parçalara ayırma yetkinlikleri çok kritik. Pınar Cinali’ye göre iş analistlerinin tuttuğunu koparan, soru sormaktan çekinmeyen, araştırmacı ve öğrenmeye çok açık olması gerekiyor. Ayrıca, yaratıcılık da çok önemli. Çünkü problemlerin çözümü için fikir geliştiriliyor, farklı yollar bulunuyor. Bunun yanında, iş analizinde alan bilgisi olması çok kritik. Örneğin, bankada çalışan bir iş analisti krediler biriminde görevliyse bu alanda yeterli bilgiye sahip olması gerekiyor. Bu, doğru soruları sorabilmesi için çok önemli. Pınar Cinali, bu nedenle büyük firmaların yeni mezunları yetiştirmek üzere istihdam ettiklerini söylüyor. Yani iş analistlerinin en kritik yetkinlik olarak analitik düşünceyi kazanabileceği bir yerden mezun olup, sorgulayıcı bir kişi olması şart. Ardından da sektöre girip alan bilgisi kazanarak gelişmesi gerekiyor.
NET OLMAMAK ZORLUYOR
Türkiye İş Analistleri Raporu’na göre iş analistlerinin en çok zorlandıkları konu ihtiyacın net olmaması. Çünkü çok değişken bir ortam var. İş birimlerinin ihtiyacı bir anda değişebiliyor ve bütün projeyi baştan yapmak gerekiyor. Bunun için de sabırlı olmak gerekiyor. Ayrıca, iş birimleri ve BT ekipleri birbirlerinden farklı dillerde konuşan ekipler. İş analistlerinin istenilen ürünü her iki tarafla da kendi dillerinden konuşarak anlatması gerekiyor. İletişim becerileri yüksek olanlar bu konuda daha rahat oluyor. İş analistleri ortay çıkardıkları problemi çözümünü tasarlayıp katma değer yarattıkları zaman ise en büyük tatmini yaşıyor.
Haber: Deniz TÜRSEN
Kaynak:Hürriyet​